Author: Coach

Soms bekruipt mij het gevoel dat het verdwijnen van zoon of dochter in de destructieve relatie vooral ook ingegeven is door een onbewust motief, de eigen weg willen gaan, ongeacht wat anderen er van vinden en hoe gek de relatie ook is.  De ingeving om er over te schrijven kwam na het lezen van het korte verhaal over Jacqueline Dupre, een succesvolle jonge celliste, uit de vorige eeuw. Zij kreeg op latere leeftijd MS en moest noodgedwongen stoppen met spelen. Gabor Mate beschrijft deze casus in zijn boek “ When te body says no”.  Zonder met een klip en klaar antwoord te komen verkent hij wat hier allemaal speelde. En een aspect was dat dochter een moeizame, symbiotische, relatie met haar moeder had en nooit afstand had kunnen nemen.

Afstand nemen, letterlijk een barrière opwerpen, is wat er feitelijk gebeurt als zoon of dochter in de destructieve relatie verdwijnt. Hoe wenselijk is het vanuit het kind om deze afstand te scheppen? Is er een . onbewust, motief aan te wijzen waaruit deze keuze te verklaren is? En in hoeverre speelt het begrip “grenzen/begrenzen” hierin een rol?

Het moet me van het hart dat ik in retrospectief terug moet denken aan een aantal gevallen waarin ik toch het sterke vermoeden heb dat dit aspect een rol speelt.

Zijdelings, maar van zeer dichtbij, kon ik op hoofdlijnen volgen wat er gebeurde bij de jonge vader. Zijn vrouw verliet hem vlak na de geboorte van hun kind, een nieuwe partner was al langere tijd in beeld zonder dat hij het wist, en begon daarna alles te saboteren wat maar mogelijk was. Als de jeugdbescherming in beeld komt en er bij de rechter gevochten wordt over de omgangsregeling, gaat die moeder die regeling saboteren, vindt de vader een aantal keren een tracker onder zijn auto, wordt zijn rolluik beklad wordt met een grove tekst, wordt er geweld uitgeoefend door de nieuwe partner van zijn ex, en daarmee heb ik denkelijk een redelijk beeld kunnen schetsen.

Het is voor mij een voorbeeld waarin er onvoldoende, of geheel niet, ingeschat is dat er psychopathie in het spel is. De ongelooflijke gladde praatjes, net doen alsof het welzijn van haar kind centraal staat, alle schuld bij de vader leggen, het zijn verhalen waar je als hulpverlener alert op moet zijn. Als het beeld dat, in dit geval door de moeder, geschetst wordt alleen maar in het voordeel van haar lijkt uit te pakken, er geen enkele smet aan haar is toe te rekenen, dan moet er een ongelooflijke alarmbel gaan rinkelen.

Als het verhaal perfect uitpakt dan is er zeer zeker wat aan de hand. Recentelijk sprak ik hier iemand die zeker in het spectrum van psychopathie hoog scoort en dan krijg je op elke vraag een (ingestudeerd) perfect antwoord. Alles glijdt van die persoon af. Op een gegeven moment zit je aan tafel en weet je zeker dat hier niets van klopt. Die bevestiging kreeg ik achteraf van de familie, controle-vragen waren absoluut anders beantwoord dan de realiteit was.

Ik las in een reactie op de zelfdoding een verhaal van een betrokkene die aangaf ; “ Soms is er echt maar een schuldige aan te wijzen”. Dat zijn wijze woorden. Er moet soms in een begeleidingstraject een keuze gemaakt worden. Het adagium dat in een gevecht tussen ouders beiden schuld hebben gaat zeker niet altijd op. Wie die keuze durft te maken grijpt in en weet dat de urgentie hoog is. In dit geval van zelfdoding is het wellicht niet juist beoordeeld of wel goed beoordeeld maar heeft men niet krachtdadig ingegrepen.

De psychopaat is een lege huls, niets meer dan een schertsfiguur die elk gewenst beeld tevoorschijn tovert dat hij in de buitenwereld nodig heeft. Hij is de regisseur van zijn eigen leven en verzamelt de poppen om zich heen die hem het ideale beeld terug spiegelen dat hij zich wenst. De partner die gevangen is in de relatie zal stapsgewijs gedwongen worden alle contacten te verbreken met mensen die ook maar enigszins kritisch zijn t.o.v. wat er gebeurt of te dichtbij komen. De ouders zijn de belangrijkste slacht-offers die gemaakt worden. Zij zijn immers zo innig verbonden met hun kind en kunnen zo scherp zien dat wat er in de relatie met de psychopaat gebeurt niet klopt dat zij geëlimineerd moeten worden. Hoewel ik uit de praktijk voorbeelden ken van partners die achteraf gezien tegen hun wil mee verhuisden met de destructieve partner binnen Nederland wordt het nog een stapje erger als een verhuizing naar het buitenland plaats vindt. De fysieke afstand is een geweldige barriere omdat je niet weet waar je kind terecht komt en of het een gezonde omgeving is in termen van vriendschappen en sociale netwerken. Je tast volledig in het duister en omdat vrijwel alle contacten op sociale media verbroken wordt moet je op zoek gaan naar mogelijkheden om toch informatie boven water te krijgen hoe het met je kind gaat.Een afschuwelijke situatie waarin je eigen identiteit opnieuw bevraagd wordt als uniek persoon en in de rol van ouder. Alles in je wordt overhoop gehaald en vanuit het oogpunt van mentaal welzijn vergt het ongelooflijk veel inspanning om op de been te blijven en sterk in jezelf geworteld te blijven.

Hoe gek het ook moge klinken, de partner van een psychopaat houdt altijd nog een aantal achterdeurtjes open. Hoewel het lijkt dat alle verbindingen via social media verbroken zijn blijken er altijd onverwachte connecties in stand gehouden te worden. Dat is m.i. nooit toeval maar zijn toch , wellicht onbewust, reddingslijnen die ze in stand houden. Zo ken ik het verhaal van iemand die zelfs na heel lange tijd in een relatie met een psychopaat een paar keer per jaar nog contact zocht met een oude studie vriend. En juist die zag scherp wat er gebeurde en gaf haar vaak feedback over de ongezonde relatie. Die achterdeurtjes zijn kleine sprankjes hoop.

Hoewel de isolatie dus vrijwel compleet kan zijn moeten we nooit vergeten dat er een onverbrekelijke relatie bestaat tussen de ouder en het kind. Deze lijn is zo sterk dat veel gevoelige ouders op afstand haarfijn weten hoe het met hun kind gaat. De pijn is ondanks de fysieke afstand voelbaar. Op die momenten dat je dat voelt is het belangrijk te beseffen dat je licht en wijsheid naar je kind kunt sturen. Schroom niet om een ritueel uit te voeren zoals vanuit je hart verbinding met je kind te maken en een onvoorwaardelijke liefdestroom te laten plaats vinden. Je kind zal , misschien niet bewust, dit echt ontvangen en zo gevoed blijven met jouw liefde. Zo’n ritueel is belangrijk voor je kind maar ook voor jezelf. Je bent niet slechts machteloos. Het is reëel en zinvol om de verbinding te blijven voeden.

Wie bang is verlaten te worden kan in de destructieve relatie blijven hangen. De innerlijke angst verlaten te worden door je partner is de drijfveer ten koste waarvan je hoe dan ook aan je partner blijft hangen. De destructieve partner die dit goed aanvoelt kan spelen met dat gevoel en de angst-knop aan- en uit zetten. De ene keer is er poeslief gedrag en volledige aandacht voor jou en wordt er met woorden gemanipuleerd. “Uiteraard ben jij diegene waar ik het liefst mee samen ben”, “ we zijn toch soul-mates, dat weet je toch?”, “ Ik heb nog nooit zo’n goede relatie gehad”. Op die momenten pakt de destructieve partner je in en trekt jou naar zich toe. Een uur later al of een paar dagen nadien kan de wind uit een andere hoek waaien. Het hoeft niet eens zo te zijn dat de destructieve partner je afwijst maar gewoon zonder overleg, zonder uitleg een eigen weg gaat of afwezig is zonder te zeggen wat hij/zij gaat doen omdat jullie elkaar toch vertrouwen? Dan gaat de angst-knop weer voluit aan.

Het lijkt een te makkelijke verklaring maar het is zinvol te onderzoeken of je beschermend bent opgevoed. Je bent ‘te’ afhankelijk van een veilige omgeving en zoekt bevestiging in de ander. Dat juist jij zo afhankelijk wordt van een partner die met jouw emoties en gevoelens speelt is wellicht goed te begrijpen.

Een ander aspect dat mij treft is dat je bang kunt zijn voor intimiteit. Een echt intieme relatie opbouwen met een destructieve partner is onmogelijk. Sex bestaat voor die partner maar het echte invoelen kan die persoon niet. Het moge gek klinken maar het ontbreken van de echte intimiteit past beter bij je dan je durft toe te geven.

Wie op jonge leeftijd een aantal vervelende verliezen heeft geleden of in vriendschappen in de steek gelaten is kan gedrag ontwikkelen waarin er alles aan gedaan wordt om niet verlaten te worden. De gevoelige partner van een destructieve persoon zal dan ten koste van veel of alles in de relatie blijven hangen.

Normaal gesproken ontstaat er aan tafel een dialoog. De vragen en antwoorden gaan over en weer en samen zoeken we naar nieuwe inzichten. Niets is minder waar als je met iemand spreekt die in de cluster B van het DSM valt. In het gedrag van deze mensen zijn opmerkelijke zaken aan te wijzen die een goede coach registreert en verankert.

Het meest opmerkelijke bij dit type mens is het ‘scannen’. Bij kennismaking gaan ze in een kort maar intensief onderzoek op zoek naar de kwetsbaarheden in jou als coach. Ze kijken letterlijk in je. Het is te voelen en niet te missen en ook te zien omdat ze met hun ogen priemend je systeem in gaan. Voor mij dit vrijwel meteen een bevestiging dat ik in het komende gesprek op mijn hoede moet zijn. Ik zal meer dan ooit moeten opletten of ons gesprek een golvend op en neer gaan is van praten, zwijgen, twijfelen en emoties c.q. gevoelens. Blijven die indrukken weg dan is er wat aan de hand. Als een reeks perfecte antwoorden jouw kant op komt en je voelt dat je meegenomen wordt in een plaatje of een film waarin geen rafelrandjes bestaan dan is de kans vrijwel 100% dat je coachee je meeneemt in zijn/haar werkelijkheid. De perfecte realiteit met te snelle en te gladde antwoorden gaat vervelen. Er valt als coach in deze ontmoeting niets te ontdekken, niets te onderzoeken en als je dat zo laat voortduren eindig je met niets. Letterlijk niets. Je komt in een ‘sur place’, een toestand van stilte waarin het de vraag is wie het eerst beweegt. Als coach is het dus zaak zo’n sur place te vermijden en aan te geven dat je nooit een perfecter leven tegenkwam en zoiets ook niet bestaat. Dus wil de coachee misschien iets kwijt over de mate waarin ze tegen le liegt?

Het gekke is at als je ze confronteert met het feit dat ze je een verhaaltje op de mouw willen spelden je niet zelden een bevestiging krijgt. Maar het gekke is dat die bevestiging geen opening zal bieden om tot het werkelijke verhaal te komen. De coachee kleurt zijn/haar hele leven al in volgens eigen fantasie of inzichten. De kleur die getoond wordt is afhankelijk van de gunst die ze willen afdwingen.

Hun gedrag zou je hautain of arrogant kunnen noemen. Zo komen ze over omdat ze ongelooflijk zeker weten dat ze zo vaardig zijn dat ze jou kunnen krijgen waar ze willen. Noem het manipulatie, noem het een dwangmatig leven waarin niet het ‘wij’ maar het ‘ik’ centraal staat en een ongelooflijke honger bestaat te krijgen wat ze willen. Men gaat er vanuit dat in het verleden van deze mensen geen goede hechting heeft kunnen plaats vinden. Binding aan een persoon die belangrijk voor je is zal je leren dat het wij het ‘ik’ overstijgt. Je leert in een wederkerigheid te leven waarin je met elkaar rekening houdt. Wie geen goede hechting heeft meegemaakt is zijn/haar bevrediging gaan zoeken in ‘verkrijgen’ van allerhande gunsten. De gunsten, materieel of niet, zijn kortstondige bevredigingen die de pijn van het gemis van goede hechting nooit kunnen repareren.

Maar die hechting is slechts een kant van het verhaal. Algemeen gaat men er van uit dat genetische factoren ook een zeer grote rol spelen. Hersenscans geven ook afwijkende beelden van b.v. de frontale cortex hetgeen de armoedige kwaliteiten qua planning en structuur kan verklaren. Maar dan rijst de vraag of die afwijking het gevolg of de oorzaak is.

Lange tijd is het adagium geweest om niet te behandelen. Daar is men echter op terug gekomen en er worden interventies , schema therapie, gedaan om het gedrag enigszins bij te sturen. Toch mogen daar geen fundamentele en zeer grote veranderingen verwacht worden.

Vraag en antwoord, zinnen vol woorden over en weer, een gesprek dat soms geen ontmoeting wordt,. Zoiets kan een dag later in mij het verdriet nog doen voelen.  We komen dan niet in een gezamenlijke ruimte waarin alles aanwezig is wat ons wederzijds tot mens maakt.

Timbre van de stem, haperingen soms, stiltes, gezichtsuitdrukkingen, ondersteuning met gebaren,  variatie in ritme en ogen, alles is in beweging als we in echt met elkaar in contact zijn. Twijfel en verwondering doen ons dan zoeken.

Als in ons innerlijk de harmonie bestaat en we kunnen ” laten ontstaan”  , spreken hart en buik afwisselend of tegelijkertijd .

Als de ogen niet spreken, niets laten zien, ongeacht de zwaarte of inhoud van het antwoord, als het meer een mind-game lijkt dan komen we samen overal en nergens.

We zijn gezamenlijk verslagen en het niets werd groter dan het was.

Ik wind er geen doekjes om, een groot aantal verhalen hoorde ik reeds aan omtrent mannen en vrouwen die hals over kop in een relatie met een destructieve partner rolden en ze  waren zonder uitzondering ronduit krankzinnig te noemen. Het is wonderlijk dat de destructieve partner binnen korte tijd alle controle krijgt over de partner. De reden dat hen dat lukt is omdat ze heel snel op vertrouwelijke voet met anderen kunnen komen en dan toegang krijgen tot alle innerlijke twijfels.

Het helpt om te begrijpen dat we allemaal onze kwetsbare periodes kennen. Als we dicht tegen overspannenheid aan functioneren, een aantal ingrijpende emotionele  gebeurtenissen beleefden of in een periode van ernstige twijfel terecht zijn gekomen zijn wij allemaal vatbaar voor de aandacht c.q. mening van anderen. Je zoekt in die periodes van je leven naar houvast en ieder luisterend oor kan je helpen de spanning kwijt te raken.

Goedwillenden om je heen zullen je tot steun zijn. Kwaadwillenden zien er echter een kans in om jouw in hun greep te krijgen.

Hoewel ik heel goed begrijp dat je als ouder twijfelt aan jouw rol in dit proces is het belangrijk in te zien dat de omstandigheden er toe geleid hebben dat je zoon of dochter gevangen werd door de destructieve partner. En over die omstandigheden heb jij geen zeggenschap laat staan dat er sprake van schuld kan zijn.

In de destructieve relatie ziet de buitenwereld vaak de manipulatieve aspecten. De niet destructieve partner is zodanig ‘gewend geraakt’  aan de grillen van zijn/haar destructieve geliefde dat het zeer moeilijk blijkt van een afstand naar de eigen situatie te kijken. De volgende lijst kan handvatten bieden aan eenieder die betrokken is bij het drama van de destructieve relatie. Het biedt aanknopingspunten om in gesprek te gaan.

Wat zijn opvallende aspecten in het gedrag van destructieve partners?

Ze zijn zeer gevoelig voor kritiek en gaan er niet goed mee om. Ze schieten    vaak in een defensieve houding

Ze worden makkelijk kwaad en hebben last van extreme emoties

Ze bekritiseren je vaak en en beschuldigen je zomaar van iets

Oppervlakkig gezien zijn ze charmant en hebben ze een magnetische werking op je . In werkelijkheid is dat hun manier van manipulatief zijn.

Ze gaan zeer geregeld over jouw grenzen heen (en jij laat dat toe)

Ze proberen je te isoleren van je familie, vrienden c.q. sociale netwerken

In een conflict zijn ze zelden geneigd tot een compromis.

Ze zijn emotioneel niet beschikbaar. Als het emotioneel wordt kunnen ze daar niet mee omgaan.

Ergens voel je dat er iets niet klopt. Je vertrouwt iets niet. De relatie is niet zo stabiel als je zou willen.

 

Het klimaat is zo centraal komen te staan in het denken en handelen van mensen dat er geen ruimte lijkt voor realisme c.q. reflectie op het eigen handelen. Er is een technocratisch systeem opgetuigd waarin carbon credits of stikstof kentallen leidend zijn of fossiel-vrij worden het hoogste doel is geworden. Een veelal technocratische reeks maatregelen moet er voor zorgen dat het gestelde doel bereikt wordt.

Wie mee geleid wordt in deze tunnelvisie filtert steeds meer onwelgevallige geluiden uit, stopt met luisteren,  kleineert of negeert  mensen met een ‘afwijkende’ mening  en handelt niet meer vanuit betrokkenheid en empathie.

Die tendens is scherp zichtbaar in onze hedendaagse samenleving. Een collectief aan “weters”  geeft vorm aan een beleid waarbij steeds meer mensen om hen heen niet meer gehoord en gezien worden en vanuit een eigen gelijk bestaande sociaal economische structuren uiteengereten worden om het ideologisch doel, het eigen gelijk, te realiseren.

Wie scherp observeert ziet in het gedrag van de klimaat-profeten, waarvan sommigen zich wel eens trots klimaatdrammer lieten noemen, een gedrag dat op zeer veel punten narcistisch genoemd kan worden.

Ter illustratie een link naar een artikel van Eduard Bomhoff over prof. Derk Loorbach en zijn gesubsidieerde instituties.

De Nag Hammadi geschriften staan vol met teksten die ons er telkens op wijzen dat we de blik naar binnen moeten richten. Wie zich op het uiterlijke richt zal onderworpen worden aan verlangens en de zucht naar bezit. Zij die naar binnen keren vinden de onverdeeldheid en de gloed van een warm hart.

In de opleiding tot loopbaancoach draaide veel om de elementen vierhoek van Adriaan Hoogendijk. Hoewel een goed instrument om onze verdeeldheid zichtbaar te maken is het m.i. zinniger om een laag dieper dan die verdeeldheid te gaan. Als we alles ontleden in elementen gaan we voorbij aan de intrinsieke onverdeeldheid die diep in ons begraven is.

Het transhumanisme is een stroming die een spreekbuis heeft gevonden in Yuval Harari . Wie deze man niet kent leze o.a. hier . Harari ontkent de ziel en gelooft dat we als mens geoptimaliseerd kunnen worden. Hij gelooft dat ons heil ligt in de verbinding met de computer.  De tech industrie hijst deze man op de troon en hij mag zich vertonen in allerlei gremia waar zogenaamd intelligente mensen hun zegje mogen doen over de maatschappij van morgen.

Wie zich straks laat verbinden en domineren door de computer en technologie zal verder dan ooit verwijderd raken van de onvervreemdbare kern. Het besef dat deze transhumanistische stroming ons het zicht op ons eigen potentieel dreigt te ontnemen maakt het voor mij belangrijker dan ooit om over die weg van inkeer te spreken.