Een kwetsbare periode maakt je vatbaar

Ik wind er geen doekjes om, een groot aantal verhalen hoorde ik reeds aan omtrent mannen en vrouwen die hals over kop in een relatie met een destructieve partner rolden en ze  waren zonder uitzondering ronduit krankzinnig te noemen. Het is wonderlijk dat de destructieve partner binnen korte tijd alle controle krijgt over de partner. De reden dat hen dat lukt is omdat ze heel snel op vertrouwelijke voet met anderen kunnen komen en dan toegang krijgen tot alle innerlijke twijfels.

Het helpt om te begrijpen dat we allemaal onze kwetsbare periodes kennen. Als we dicht tegen overspannenheid aan functioneren, een aantal ingrijpende emotionele  gebeurtenissen beleefden of in een periode van ernstige twijfel terecht zijn gekomen zijn wij allemaal vatbaar voor de aandacht c.q. mening van anderen. Je zoekt in die periodes van je leven naar houvast en ieder luisterend oor kan je helpen de spanning kwijt te raken.

Goedwillenden om je heen zullen je tot steun zijn. Kwaadwillenden zien er echter een kans in om jouw in hun greep te krijgen.

Hoewel ik heel goed begrijp dat je als ouder twijfelt aan jouw rol in dit proces is het belangrijk in te zien dat de omstandigheden er toe geleid hebben dat je zoon of dochter gevangen werd door de destructieve partner. En over die omstandigheden heb jij geen zeggenschap laat staan dat er sprake van schuld kan zijn.

Manipulatie in de relatie

In de destructieve relatie ziet de buitenwereld vaak de manipulatieve aspecten. De niet destructieve partner is zodanig ‘gewend geraakt’  aan de grillen van zijn/haar destructieve geliefde dat het zeer moeilijk blijkt van een afstand naar de eigen situatie te kijken. De volgende lijst kan handvatten bieden aan eenieder die betrokken is bij het drama van de destructieve relatie. Het biedt aanknopingspunten om in gesprek te gaan.

Wat zijn opvallende aspecten in het gedrag van destructieve partners?

Ze zijn zeer gevoelig voor kritiek en gaan er niet goed mee om. Ze schieten    vaak in een defensieve houding

Ze worden makkelijk kwaad en hebben last van extreme emoties

Ze bekritiseren je vaak en en beschuldigen je zomaar van iets

Oppervlakkig gezien zijn ze charmant en hebben ze een magnetische werking 
op je . In werkelijkheid is dat hun manier van manipulatief zijn.

Ze gaan zeer geregeld over jouw grenzen heen (en jij laat dat toe)

Ze proberen je te isoleren van je familie, vrienden c.q. sociale netwerken

In een conflict zijn ze zelden geneigd tot een compromis.

Ze zijn emotioneel niet beschikbaar. Als het emotioneel wordt kunnen ze daar niet mee omgaan.

Ergens voel je dat er iets niet klopt. Je vertrouwt iets niet. De relatie is niet zo stabiel als je zou willen.

 

Ideologie verblindt en resulteert in ‘narcistisch’ gedragspatroon

Het klimaat is zo centraal komen te staan in het denken en handelen van mensen dat er geen ruimte lijkt voor realisme c.q. reflectie op het eigen handelen. Er is een technocratisch systeem opgetuigd waarin carbon credits of stikstof kentallen leidend zijn of fossiel-vrij worden het hoogste doel is geworden. Een veelal technocratische reeks maatregelen moet er voor zorgen dat het gestelde doel bereikt wordt.

Wie mee geleid wordt in deze tunnelvisie filtert steeds meer onwelgevallige geluiden uit, stopt met luisteren,  kleineert of negeert  mensen met een ‘afwijkende’ mening  en handelt niet meer vanuit betrokkenheid en empathie.

Die tendens is scherp zichtbaar in onze hedendaagse samenleving. Een collectief aan “weters”  geeft vorm aan een beleid waarbij steeds meer mensen om hen heen niet meer gehoord en gezien worden en vanuit een eigen gelijk bestaande sociaal economische structuren uiteengereten worden om het ideologisch doel, het eigen gelijk, te realiseren.

Wie scherp observeert ziet in het gedrag van de klimaat-profeten, waarvan sommigen zich wel eens trots klimaatdrammer lieten noemen, een gedrag dat op zeer veel punten narcistisch genoemd kan worden.

Ter illustratie een link naar een artikel van Eduard Bomhoff over prof. Derk Loorbach en zijn gesubsidieerde instituties.

Keer je blik naar binnen

De Nag Hammadi geschriften staan vol met teksten die ons er telkens op wijzen dat we de blik naar binnen moeten richten. Wie zich op het uiterlijke richt zal onderworpen worden aan verlangens en de zucht naar bezit. Zij die naar binnen keren vinden de onverdeeldheid en de gloed van een warm hart.

In de opleiding tot loopbaancoach draaide veel om de elementen vierhoek van Adriaan Hoogendijk. Hoewel een goed instrument om onze verdeeldheid zichtbaar te maken is het m.i. zinniger om een laag dieper dan die verdeeldheid te gaan. Als we alles ontleden in elementen gaan we voorbij aan de intrinsieke onverdeeldheid die diep in ons begraven is.

Het transhumanisme is een stroming die een spreekbuis heeft gevonden in Yuval Harari . Wie deze man niet kent leze o.a. hier . Harari ontkent de ziel en gelooft dat we als mens geoptimaliseerd kunnen worden. Hij gelooft dat ons heil ligt in de verbinding met de computer.  De tech industrie hijst deze man op de troon en hij mag zich vertonen in allerlei gremia waar zogenaamd intelligente mensen hun zegje mogen doen over de maatschappij van morgen.

Wie zich straks laat verbinden en domineren door de computer en technologie zal verder dan ooit verwijderd raken van de onvervreemdbare kern. Het besef dat deze transhumanistische stroming ons het zicht op ons eigen potentieel dreigt te ontnemen maakt het voor mij belangrijker dan ooit om over die weg van inkeer te spreken.

 

Je eigen kwetsbaarheid durven erkennen

Het ideaal van een relatie lijkt diepgeworteld in de mens. Alsof we ‘geslaagd’ zouden zijn in het leven als dat verlangen vervuld is. De dagelijkse realiteit is zo anders dan deze roze droom van de ideale partner en relatie. Toch kiezen we er vaak voor. En hoewel het dan niet ideaal verloopt, zeker niet in de verhouding tot een psychopaat of narcist, blijven we met onze neo-cortex onszelf wijs maken dat het allemaal wel meevalt.

De geborgenheid in een ongelijkwaardige relatie c.q.de destructieve relatie weegt blijkbaar op tegen de aanpassingen die we moeten doen.  Er is sprake van een afweging waarin de eigen kwetsbaarheid ingeruild wordt tegen afhankelijkheid van die vaak gestoorde partner.

Diep in ons verbergen wij gevoelens van schaamte, minderwaardigheid, ons de underdog voelen, aardig gevonden willen worden of trots naar de buitenwereld willen tonen dat we een relatie hebben. In die ongelijkwaardige relatie kun je die ongemakkelijke gevoelens die in je leven verbergen. Door jezelf afhankelijk te maken van die ander hoef je niet in jezelf te graven. De diep verborgen patronen van pijn hoef je dan niet te voelen en wissel je in voor de pijn van de ongelijkwaardige afhankelijkheidsrelatie.

Soms trek ik de parallel met auto-mutilatie. Het voelen van pijn bij de zelfbeschadiging en de opluchting achteraf maskeren die dieper liggende pijn. Dat verklaart waarom je een mistgordijn in je eigen hoofd laat voortbestaan.

In mijn praktijk gaat het vaak over de verborgen gevoelens van trots, minderwaardigheid, het kind dat liever aan de leiband van een ander loopt of anderszins traumatische ervaringen die tot een afhankelijke opstelling leiden.

 

Signalen die kunnen wijzen op een destructieve relatie

Voortdurend in een patroon van aantrekking/afstoting gevangen zijn
Een destructieve partner neemt en geeft , trekt aan of paait en stoot af c.q. veroordeelt. Uiteindelijk wordt er steeds meer genomen als de ander zich teveel aanpast en het gedrag van de destructieve partner accepteert.

De empathisch gevoelige en de gekwetste gevoelige
De destructieve partner is snel gekwetst en hangt dat graag op aan het idee ‘gevoelig” te zijn. Vaak echter is er sprake van gekwetst zijn en gevoelig voor kritiek en afwijkend gedrag te zijn. De gekwetste gevoelige weet goed op het gevoel van de empathische partner in te spelen.

Anderen zijn ’slecht”
Wat de destructieve partner niet zint in wordt als slecht of fout getypeerd. Vrienden en familie van de ander worden stapsgewijs verdacht gemaakt en bij voorkeur uitgesloten van de relatie. Een ‘werkveld’ zonder inmenging van aardige en lieve mensen geeft de destructieve partner immers ongebreidelde macht en invloed.

Ik hoef niet in therapie
De destructieve partner weet zeker dat het niet aan hem of haar ligt. Soms geven ze op een punt toe dat het wel zo is, beloven ze dat er aan zullen werken maar het blijft bij beloftes en mooie woorden.

De ouders van de destructieve partner
Vaak weten ze van het wonderlijke gedrag van hun zoon of dochter. Niet zelden is een van die ouders ook destructief. Ze houden zich vaak afzijdig of een van de ouders manipuleert driftig mee.

Wat van jou is is van mij
Vaak kom ik relaties tegen waarin de destructieve partner geen werk heeft, of veel minder verdient. In die situatie moet je waakzaam zijn op het woordgebruik van de destructieve partner. Wat eerst alleen van jou was wordt stapsgewijs als ‘van ons’ bestempeld.

Je past je aan om het grillige gedrag van je destructieve partner te voorkomen
Niets is vervelender dan voortdurend in de clinch te liggen met je partner. Je past je steeds meer aan, verzwijgt dingen, vraag toestemming of verklaart wat je doet en waarom je het doet. Een glijdende schaal waarin je steeds minder jezelf bent.

Copycat

In de driedelige documentaire ‘De beul van Twente’ gaat het over een psychopaat die na behandeling uit de TBS kliniek ontslagen wordt. Hij gaat gruwelijk de mist in (details in de docu en niet fijn om hierover te schrijven) en in retrospectief moet geconcludeerd worden dat deze man heel slim vrij gekomen is. Een intelligente psychopaat observeert wat er van hem verwacht wordt. Hij neemt de taal en de mimiek over en praat de behandelaars naar de mond. Uiteindelijk concludeert men dan ook dat hij weer in de maatschappij terug kan keren.

Deze vaardigheid om te observeren en vervolgens taal en gedrag aan te passen is HET kenmerk van psychopaten. Daarmee kunnen ze in allerlei situaties  aanpassen en de anderen het gevoel te geven ‘een van hen te zijn’. Dat creëert een gevoel van vertrouwelijkheid en dat is de grond om de manipulatie te starten.

Bestaat het individuele lijden?

Depressie, angst of  innerlijke verdeeldheid zijn problemen waarmee wij als individu geconfronteerd worden. In onze ego-centrische maatschappij zijn we geneigd dit als persoonlijke problemen te zien.  Een therapeut wordt om dat individuele lijden te verlichten, althans dat hopen we te bereiken.

De vraag die ik mijzelf stel is hoe logisch dit is. Als onlosmakelijk onderdeel van het geheel, de gehele samenleving , zien we dagelijks depressie, angsten en verdeeldheid. Kan of moet de als persoonlijk ervaren problematiek wel tegemoet getreden worden met een op het individu gerichte therapie? Is het wellicht zinvoller de individu te laten inzien dat wat hij als persoonlijk lijden ervaart wellicht niets van doen heeft met hem zelf? Wat zou er bereikt kunnen worden als we het grote plaatje gaan zien, de invloed ervan op ons eigen welbevinden kunnen plaatsen en we gaan leren te ontsnappen aan de voortdurende conditionering door een samenleving?

Is het mogelijk om je los te maken van de conditionering en spiegeling van alledaagse indrukken? Kunnen we zo de innerlijke rust terug vinden en daarmee een gezonde verhouding vinden in de omgeving waarin we leven?

Meditatie kan ons helpen in dat proces van losmaken uit de conditionering.

Science fiction, je kind heeft een chip ingeplant gekregen

Een mooie metafoor ontstond in een gesprek vandaag met een ouder. Vrijwel altijd als het kind thuis komt en weer ‘normaal’ denkt en reageert weet de destructieve partner opeens in die vredige situatie in te breken. Een appje vraagt urgente aandacht van de partner of een vaag telefoontje doet een beroep op hun ‘gevangen’ trofee.

Ouders zien in die gevallen een directe verandering in het gedrag van hun kind. De vredige en harmonieuze situatie slaat per direct om in onrust .

Het ‘lijkt’ er op dat de destructieve partner een chip heeft weten te implanteren die signaleert wanneer hun partner afdrijft uit hun gevangenschap of geheel zichzelf kan zijn.

Hoe wild deze metafoor ook lijkt, het is een treffend hulpmiddel om te begrijpen hoe de mind-control door de destructieve partner altijd meereist met de gevangen prooi.

Het monster (niet) voeden

Als je zoon of dochter in een destructieve relatie belandt is het verleidelijk om toe te geven aan de emoties die in je opspelen. Emotionele reacties zijn geladen reacties. De lading die in  jouw woorden ligt ongeacht of het een live-gesprek is of een appje/e-mail roept tegenreacties op. Actie is immers – Reactie weten we uit de natuurkunde. Nog afgezien van de wenselijkheid om je eigen emoties zo op straat te gooien moet je in dit type relaties nog beter nadenken.

Iedere reactie die gevuld is met lading geeft de destructieve partner inzicht in hoe ze jullie kan treffen. Dat staat haaks op je eigen wens om juist in rustig vaarwater te blijven.

De metafoor van een monster dat je niet moet voeden is m.i. een bruikbaar beeld. Beheers jezelf en ga te rade bij je partner voordat je zomaar een reactie verstuurt. Vewerk je emoties intern en reageer in het geheel niet, kies een ander onderwerp of maak je reactie emotie-vrij.