Auteur: Coach

In onze samenleving wordt alles op ‘waarde geschat’. Welke uitgangspunten ‘men’ daarvoor hanteert is dubieus maar de meesten van ons hebben wel ‘een idee’ wat waardevol of waardeloos is. De maatstaf is echter zo individueel dat we nooit tot consensus komen over de werkelijke waarde van iets of iemand.

Ieder van ons is geïncarneerd in een lichaam. We komen allemaal uit het zelfde voort. Noem het de bron, noem het God, noem het wat je wilt. We keren ook allemaal weer terug naar die bron als we ons lichaam verlaten.

De misvatting die we collectief hebben opgetuigd en in stand houden is dat er waardevolle en waardeloze dingen bestaan. En niemand onttrekt zich tijdens zijn leven aan de spanning die deze oordelen oproepen. We willen allemaal gezien worden, we willen allemaal een waardevolle bijdrage leveren, we willen er allemaal ’toe doen’. En vrijwel allemaal zijn we druk bezig om tussen geboorte en overlijden iets of iemand te zijn.

Geloof niet in deze onzinnige maatstaven en meetlatten alstublieft. Ieder van ons ‘is’ en niemand is meer of minder dan de ander. We zijn met zijn allen gevangen in totale verbinding, in een web. Wat de een waardevol vindt en zich beroept op zijn waarde kan verderop in het web zijn invloed destructief zijn. En wat als waardeloos bestempeld wordt kan van onschatbare waarde zijn op andere plaatsen in het web.

Als je jezelf minderwaardig voelt of een gebrek aan eigenwaarde bespeurt raad ik je aan de waanzin van die kwalificatie te onderzoeken.  Je moet op onderzoek gaan in jezelf en ontdekken hoe het komt dat jij niet ten volle in het leven kunt staan zonder ‘waarde’ aan jezelf te hechten. Bevrijd jezelf van de collectieve waanzin, een gedachtenveld ,  waarin bijna iedereen zich laat vangen. Je bent. Dat is voldoende en alles. Je bent niet meer of minder. Dat is door mensen bedacht.

En juist op het punt van minder of meer waarde grijpt de destructieve persoon aan. Hij of zij voelt feilloos aan waar de ander zich meer of minder voelt. En met dat gegeven speelt die destructieve persoon. Uiteraard om er zijn/haar eigen voordeel mee te doen.

Heel vaak hoor ik dat (schoon)ouders niet durven te spreken over wat er met hun kind aan de hand is. Soms is het argument dat je de vuile was niet buiten hangt, dan weer is er sprake van schaamte en vaak ook van een terughoudendheid om een ferm oordeel te vellen over de destructieve persoon.

Mijn uitnodiging aan allen die te maken hebben met destructieve relaties is om er over te spreken. Tijdens mijn lezingen hoorde ik zo vaak dat de buitenwereld er niets van begrijpt, het ontkent of met de dooddoener komt  dat er in iedere relatie wel ‘iets is’. Houd vol, durf er over te spreken en help zo het bewustzijn over destructieve personen te vergroten.

We mogen niet zwijgen over gedrag dat zo ernstig afwijkt van de norm. We mogen niet accepteren dat zoveel kinderen, partners en mensen op de werkvloer gemanipuleerd worden. 

Ik realiseerde me n.a.v. een recent gesprek dat ik iets wil delen over de rol van de ratio en intuïtie . Iedereen die zich slachtoffer voelt van de destructieve persoon zal met dit dilemma geconfronteerd worden.

Heel vaak hoor ik dat het slachtoffer zelf , de ouders of schoonouders of andere zeer direct betrokkenen in een spagaat belanden. Ze ‘zien’ allemaal een zeer grillig patroon bij de destructieve persoon. De ene keer zijn ze poeslief en gul met  complimenten en op veel andere momenten is hun gedrag naar ‘gewone’ maatstaven onbegrijpelijk, agressief en kil.

Elk moment waarop je in contact komt met de destructieve persoon of de partner die in zijn/haar greep is wordt je verrast. Je bereid je voor op het ergste en krijgt opeens een handreiking. Je verwacht een positief bericht maar wordt voor van alles en nog wat uitgemaakt.

In vrijwel alle gesprekken die ik voer komt naar voren dat de direct betrokkenen diep van binnen voelen c.q. weten dat er iets grondig mis is. De ratio bevestigt dat veelal maar diezelfde ratio durft niet zo maar een hard oordeel over de destructieve persoon te vellen. Er lijkt sprake van een vorm van beleefdheid in diegene die niet durft te oordelen. ‘Wie ben ik om een zo vergaand oordeel te vellen over de destructieve persoon?”. ” Wie ben ik om kwaad te mogen spreken over een ander?”.

Het niet durven oordelen, een situatie waarin je feitelijk durft te benoemen dat wat je meemaakt absurd is gaat steeds meer schuren met wat je van binnen voelt. Juist dat innerlijk weten, de intuïtie, stelt jou in staat een ‘heel plaatje’ te maken. We hebben naast onze fysieke zintuigen een verbinding die verder gaat. Omdat we allemaal met elkaar verbonden zijn kunnen we juist via die verbinding van alles te weten komen over de relatie met de ander.  Een innerlijke stem kan ons vertellen wat er werkelijk aan de hand is.

Juist voor mensen die niet durven te oordelen over de ander (misschien ingegeven door onze Christelijk moraal?) zullen steeds verder in de hoek gedrukt worden. De intuïtie dringt zich op. Zij wil jou laten horen dat je een stap moet maken. Zij vraagt van jou om te durven vertrouwen op iets groters.

Hoe langer je in dit proces weigert te onderzoeken wat jouw intuïtie je al heel lang vertelt, des te sterker zal de spanning in jou worden.

Onderzoek in hoeverre jij jezelf toestaat te vertrouwen op je innerlijk weten. Durf te oordelen omdat dit oordeel niet een ‘veroordeling’ is maar het juist beoordelen van de situatie behelst. Als je jezelf toestaat tot een oordeel te komen schep je ruimte voor jezelf. Dan komt er energie vrij en realiseer je je dat door dat oordeel jouw inspanningen om de ander te veranderen of zijn/haar gedrag goed te praten zinloos zijn.

Zielig doen, je eigen verhaal zo vertellen dat de ander tranen in de ogen krijgt en er bewust van wordt dat jou ongekend leed is aangedaan. Dat gedrag, dat in alle domeinen van haar leven werkte, had ze ook voortgezet naar de advocaat. En die trapte er met beide benen in. De advocaat had zoiets nog nooit meegemaakt, die ex-partner moest wel een monster zijn, en ze zou er alles aan doen om de cliente te ondersteunen. Pro deo werd er gewerkt en de psychopate was zo slim binnen een beperkte bandbreedte gevoelens van vriendschap op te roepen.

Dit praktijkvoorbeeld geeft aan dat het slachtofferschap zich voortzet in de praktijk van hulpverleners c.q. advocaten. Niemand is ongevoelig voor de ‘charmes’ van de psychopaat. En deze advocaat had zich zo verbonden met deze casus dat de psychopate alles voor elkaar kreeg. Dat kreeg ze voor elkaar door de kwetsbaarheden van de advocaat snel in kaart te brengen en die te gaan bespelen.

Iedere professionele hulpverlener die met deze zaken in aanraking komt doet er goed aan eerst zelf te onderzoeken waar de eigen kwetsbaarheden liggen. Een stuk coaching op dat gebied is mijns inziens noodzakelijk.

Je partner is mooi, verdient veel geld, lijkt/is succesvol, heeft veel vrienden, heeft veel leuke ingevingen, is prettig gestoord, vol (vaak schijnbaar) zelfvertrouwen, geeft jou wat je nodig hebt. Kortom, jouw partner is diegene waar jij altijd van droomde. Jouw partner maakt alles waar om jou een geweldig leven en een fijne toekomst te geven.

Als je in de relatie met de narcist of psychopaat belandt belichaamt hij/zij een veelheid van de genoemde  aspecten.  Je bent slachtoffer van je eigen illusies geworden en laat je vangen in de schone schijn van de mooie praatjes. De zoetgevooisde stem betovert  je met onwerkelijk positieve complimenten.

Slachtoffer zijn van een narcist of psychopaat ontstaat door in hem of haar de magiër of de goede fee te zien. We geloven nog steeds in sprookjes en laten ons er in meevoeren. Die magiër of fee heeft bovennatuurlijke krachten en jij laat je meevoeren in zijn/haar betoverings-spreuken. 

Of we nu jong of oud zijn, op de een of andere wijze blijven we geloven in sprookjes, we blijven er vatbaar voor. En bij de psychopaat of narcist vind jij je plek in je eigen sprookje.

Als de zoon of dochter in een destructieve relatie komt gaat het familieweb trillen. Alle acties van de destructieve partner zijn er op gericht alle verbanden te vernietigen. De partner heeft het niet door maar krijgt last van enorme schommelingen in zijn gemoed. Dan weer gelukkig, dan weer verdrietig, niet begrijpende wat er gebeurt, recht pratend wat krom is en op het ene moment ‘de oude’ om daarna weer emotieloos te zijn.

Ik weet niet of u wel eens gekeken heeft hoe een spin zijn prooi vangt. Maar als de prooi in het web verzeild is geraakt worden er listig honderden draden omheen gewikkeld. Uiteindelijk is de prooi volledige bewegingsvrijheid ontnomen en hangt deze willoos in de touwen. De strijd is kort maar hevig en het hele web beweegt mee tijdens deze worsteling.

De hele familie beweegt mee en raakt verwikkeld in een emotionele rollercoaster.

We willen allemaal gezien en gehoord worden. We willen onze talenten ontwikkelen en dat er naar ons geluisterd wordt. De pijn waarover ik op deze site schrijf gaat daarover.  De man of vrouw die in een destructieve relatie stapt  wordt in eerste instantie ruimschoots bediend door de narcistische partner. Er is volledige aandacht en voortdurend dat bevestigende woord dat de ideale klik is opgetreden. En die behoefte om gehoord en gezien te worden is de reden dat iemand in zo’n relatie verstrikt raakt. 

De zoetgevooisde stem van de narcist behaagt de partner. Hij biedt wellicht naast het geveinsde begrip een mate van welstand. De charmante kant van de narcist brengt de partner wellicht in omstandigheden die ze zelf niet kende of niet op eigen kracht dacht te kunnen bereiken. Soms gaat het om diepe verlangens en soms is de oppervlakkige rijkdom de valstrik om er in verzeild te raken.

De dans van de narcist met de partner gaat om pijn en verlangens. Het handelt om genot en afwijzing. Ten diepste over licht en donker. 

Besef dat de diepste roerselen van iemand die de partner ‘van’ wordt nooit echt gepeild kunnen worden. We denken en hopen onze zoon of dochter te kennen maar missen toch het zicht op de diepste zielenroerselen.

Een populaire uitdrukking, al jaren, is dat je de dingen moet loslaten. Zoon of dochter is uit de moeder geboren dus echt loslaten kan niet. De band bestaat voor eeuwig. En toch zul je als ouder een proces in moeten gaan. Misschien kan ik het benoemen als het hoger op de ladder gaan staan. En vanuit die hogere positie kijken hoe je eigen gedachten en verlangens en je diepe pijn je gevangen houden. Omdat de gestoorde partner van je zoon of dochter niet te veranderen valt en je zoon of dochter al gevangen is in het web van de narcist kan je alleen maar werken aan je eigen manier van omgaan met de situatie. En dan hebben we het toch over loslaten.  Je blijft altijd beschikbaar, en dat laat je je kind ook weten, maar je pakt je eigen leven op. Want wie of wat is er mee gediend dat ook jullie leven als ouder in puin komt te liggen? Vooral wanneer je als vader en moeder geheel anders omgaat met de pijn zullen de spanningen gewis oplopen en komt ook die relatie in een spanningsveld.

Probeer hoe moeilijk het ook is voortdurend te monitoren wat je denkt, wat je voelt en vertel je zelf dat het een voorlopig onoplosbaar probleem betreft. Train je geest  te beseffen dat er geen oplossing bestaat. Er bestaat geen gouden remedie om de gevangenschap van je kind op te lossen. Dit is moeilijk, geen twijfel daarover, maar het zal toch dit pad van loslaten zijn dat jullie als ouder ook een normaal leven teruggeeft.

Contact met de narcist vereist ander gedag. Hij/zij is niet empatisch. Als je dialogen doorspekt zijn met gevoelens, emoties en verwijten roep je onheil over jezelf af. Invoelend zijn ze niet en alles waar jij wel waarde aan hecht is  voor de narcist irrelevant of duwt hem in de verdediging. Kortom, waag je er niet aan en wees zo verstandig je eigen communicatiestijl aan te passen. Houd het kort, blijf bij de  feiten en focus op de kern van je boodschap . Op die wijze houd je de dialogen beheersbaar en vermijd je oneindige reeksen van emotionele discussies.

Opvallend, zo mag ik het wel noemen, is hoe vaak het zo lijkt te te zijn dat de partner gevangen blijft in het web van de narcist of psychopaat omdat falen voor hen geen optie is. Soms betreft het de tweede of derde keer dat men in een relatie stapt en ze na eerdere foute keuzes nu hoe dan ook willen slagen. En als je werkelijk wilt slagen redeneer je alle idioterie weg. Ik spreek veel ouders en velen van hen neigen er naar dat als een van de verklaringen te zien waarom hun zoon of dochter blijft.  Dit is een geval van cognitieve dissonantie, wel weten dat het fout zit maar het ten koste van alles niet toelaten in je wereldbeeld. En dan is het ook te begrijpen dat wanneer ouders harder en harder aan de deur gaan kloppen de zoon of dochter de hakken steeds dieper in het zand zet.

Tijdens het kijken naar de documentaire ‘Sour Grapes” (link) kwam er een steeds grotere glimlach op mijn gezicht.  Voor je ogen ontrolt zich een verhaal over een jongeman die met een gefingeerde persoonlijkheid en dito levensverhaal binnendringt in de wereld van de wijnkenners en de would-be’s op dat gebied. Hij paart een ongelooflijke kennis over wijnen aan een sluw plan . Tijdens veilingen drijft hij de prijzen op en verkoopt uit zijn schier onuitputtelijke voorraad zijn eigen wijnen daardoor ook voor ongekend hoge prijzen. 

De docu begint met een beeld te schetsen van de oplichter (want dat blijkt hij te zijn) en de wereld van de wijn connaisseurs. Dat is eind jaren negentig en begin 2000 een booming business waar echte kenners en mensen die er graag bij willen horen samen komen. Ze kopen op om de verzameling te completeren en ontmoeten elkaar op uitbundige feesten.

Uiteindelijk blijkt dat Rudy, de hoofdpersoon, een oplichter is. Maar ook na zijn veroordeling blijven veel vrienden in hem geloven. De verhaallijn vertelt over een Amerikaanse wijnverzamelaar en een wijnboer uit de Bourgondië die ieder op hun eigen wijze tot ontmaskering komen. Rudy, zo lijkt het, vervalste etiketten, mengde wijnen om zo de gewensts smaak te creëren en hij verzamelde oude flessen om ze te herbottelen.

Wat deze film zo interessant maakt is dat je het machtige principe leert te begrijpen van de psychopaat. Met een gefingeerde persona en een verzonnen levensverhaal dringt hij in de wijn wereld binnen. Hij heeft overigens als talent dat hij ongekend goed kan proeven en ruiken en daardoor ook echt een kenner is. Hij geeft weinig prijs over zijn prive-leven en men weet niet eens waar hij precies woont. Maar omdat hij een geboren misleider is spreekt hij de taal van de verzamelaars en is hij spitsvondig en sluw in het ontwijken van hun vragen. Op een gegeven moment beginnen er bij een paar mensen twijfels te ontstaan omdat er steeds oudere wijnen aangeboden worden met jaartallen waarin ze nog niet eens verbouwd werden. Maar ondanks die fouten blijft hij stoïcijns verder gaan en pakt hij iedereen weer in.

Kenmerkend aan zijn verhaal zijn een aantal aspecten. Rudy heeft een daadwerkelijk groot talent (proeven en ruiken) en zou daar ook op een gewone manier zijn geld mee hebben kunnen verdienen. Ik zie dat vaak terug bij psychopaten. Bovendien is hij goed gebekt, zegt wat de mensen willen horen, kleedt zich goed en schept geregeld op over zijn geld. Ook zegt hij op een gegeven moment aan tafel dat hij wel een oplichter kan zijn. Dat gebeurt ook vaak bij psychopaten. Ze maken opmerkingen over hun eigen bedrog maar omdat de omgeving al zo’n vooringenomen standpunt heeft valt het niemand op of wordt het weggelachen. En zijn grote kracht is dat hij ook anderen mee laat profiteren van zijn mooie collectie.

Aan het eind van de documentaire kon ik niet anders dan grinniken. De verzamelaars hadden zich laten bedotten door hun grenzeloze verlangen hun collecties compleet te krijgen. Rudy gaf ze wat ze wilden. En een van de interessantste scenes over het grenzeloze geloof in Rudy komt tegen het einde. Een groep vrienden proeft een vervalste wijn van Rudy en ze zeggen allemaal , op 1 na, dat deze wijn echt is. Toch blijf je als kijker met het idee zitten dat ze willen geloven dat hij echt is en hun smaak- en ruik-beleving naar het antwoord toe praat

 

 

 

Teflon Mark heet hij. Iedereen ziet dat alles van hem afglijdt. Hoe erg de zaken er ook voor staan , Mark weet het zo te keren dat het hem niet aankleeft. Hoewel het misschien niet voor de hand ligt om het te denken is het wel het kenmerk van iemand die onder de noemer psychopathie valt.  Het debat van 1 april over de uitspraken rondom Pieter Omtzigt laat een demissionaire premier zien die iedereen er van wil overtuigen dat zijn herinnering hem in de steek heeft gelaten. Hij zegt vol overtuiging dat hij niet gelogen heeft. Het is onmogelijk daar begrip voor te hebben als je beseft dat ook de twee informateurs er geen herinnering aan hebben. Het staat wel in de notulen maar geen van de mensen die bij de gesprekken was betrokken heeft er enige herinnering aan. Dat zou geloofwaardig hebben kunnen zijn als het niet zo was dat Pieter Omtzigt het kabinet ernstig in verlegenheid bracht omtrent de toeslagen affaire. Er is dus gesproken over een man die niet een of andere figurantenrol vervult in den Haag. Kortom, we mogen concluderen dat Mark Rutte zeer ernstig de verdenking op zich laadt dat hij liegt. Zeker omdat hij op vrij veel cruciale momenten in zijn loopbaan het zich even niet meer kon herinneren. 

En juist op dat punt komen we tot de kern van de mensen waarover ik hier schrijf. Ze liegen vol overtuiging en weten in elke situatie de zaken zo te keren dat zij er niets mee te maken hebben. Als we zijn gedrag kaderen in een groter geheel zien we ook een man die al 10 jaar aan de macht is. Een gezond denkend mens weet dat het dan goed om om plaats te maken voor andere mensen en nieuwe visies. Mark vindt dat niet en wil graag doorgaan. Het is ook verontrustend om te horen dat hij in geen enkele situatie tot nu toe ooit de gedachte heeft gehad om af te treden.  We zien hier een man die noch schuld noch schaamte lijkt te kennen. Ten leste moet ook nog benoemd worden dat er binnen de VVD geen opvolger lijkt te zijn. Dat kan er op  wijzen dat Mark de partij op zijn charmante manier stevig in zijn greep heeft.  Ook kunnen we nog wijzen op wat de ‘rutte-doctrine’ is gaan heten. Is dit inderdaad gericht op bescherming van ambtenaren of leidt zoals critici beweren tot  een cultuur van misleiden en verhullen?

Persoonlijk ben ik meer en meer overtuigd aan het raken dat Rutte in ieder geval een man is die kenmerken heeft die sterk te maken hebben met het topic waar deze site over gaat.  En ik kan u nog iets verontrustends meedelen. Als Mark inderdaad onder de term valt dan zal deze ‘overwinning” hem nog onverschrokkener maken. Want de grenzen verleggen op het punt van liegen is dan steeds interessanter.  

Een sterke disclaimer is op zijn plaats. Ik merk dat Mark op veel punten sterk lijkt op de mensen waarop ik op dit blog schrijf. Maar dat betekent geenszins dat hij zo is,

De psychopaat vangt je in zijn net door heel snel je kwetsbaarheden te scannen, te begrijpen welke persoonlijkheid jij koestert en welke reputatie je graag ophoudt in deze samenleving. Die ingrediënten worden vervolgens gebruikt om je snel te strikken in het net. Ze doen dat door een persona (masker) te creëren dat perfect bij het jouwe past.
Met dat masker zorgen ze voor een snelle binding waardoor ze  je kunnen manipuleren . Om die binding tot stand te brengen maken ze gebruik van een aantal eenvoudige principes.

Ik vind je aardig; ik waardeer wie je bent
Natuurlijk een inkoppertje deze truc. Wie is er niet gevoelig voor het feit dat iemand anders je leuk vindt en waardeert wat je doet?

We zijn vergelijkbaar c.q. identiek
De psychopaat laat snel merken dat jouw waarden zijn/haar waarden zijn en dat wat jij denkt en vindt ook voor hem/haar geldt. ” Het is ongelooflijk maar waar”  denk  je dan , dat je iemand gevonden hebt die zoveel met je deelt !

Je geheimen zijn veilig bij mij
Door het toepassen van de eerste twee trucs ontstaat bij jou als slachtoffer het idee dat je alles met de ander kunt delen. Door het bombardement aan leugens om jou te overtuigen dat jullie het zelfde zijn durf je je diepste zielenroerselen bloot te leggen.

Het moge duidelijk zijn dat het slachtoffer door deze drie eenvoudige technieken in de zevende hemel is. De ideale partner is gevonden en met deze persoon wil je verder leven.  En vanaf dat moment ben je een speelbal geworden van de psychopaat die immers weet hoe hij jou emotioneel moet raken c.q. je naar zich toe kan trekken of afstoten. 

Als je effectief wilt communiceren met een narcist/sociopaat/borderliner vergt dat een heel andere houding van je. Zij hebben een bepaald interactiepatroon dat ze niet kunnen of zullen aanpassen. En tijdens of na een scheiding, zeker als er kinderen bij betrokken zijn, zul je in contact blijven met de destructieve partner. En wil je dat in goede banen leiden dan zul je moeten leren om anders te reageren!

Hoe herkenbaar zijn de mails of gesprekken waarin er niet gesproken wordt over de vraag die je stelde maar er slechts verwijten je kant opkomen? En hoe herkenbaar is ook de strategie private communicatie ook te delen met partijen van buiten ?!

Als je in de valkuil valt al de emotionele uitspraken van je destructieve ex persoonlijk op te vatten verzand je in een reactief patroon. Je laat je triggeren door de beschuldigingen en gaat daar op in. Dat leidt tot een oeverloze discussie waarin je steeds ongelukkiger wordt.

Het is belangrijk om te beseffen dat je ex niet gaat veranderen en alleen jij de sleutel in handen hebt om een andere wending aan de communicatie te geven. En nogmaals, alles persoonlijk opvatten is onnodig. Je ex kan namelijk niet reflecteren op zijn eigen communicatiepatroon en zal nooit leren van zijn fouten (die maakt hij/zij immers niet).

Het is onmogelijk om hier  uit te leggen hoe je wel moet reageren. Vandaar dat ik in mijn agenda een live-workshop heb ingepland om uitsluitend aan dit aspect te gaan werken in een kleine groep.

Het kantelpunt in het leven van iemand die in een destructieve relatie leeft komt niet opeens naar voren. Het toenemende besef dat er iets niet klopt moet gedeeld worden met iemand van buiten. Vaak zijn er al meerdere keren in het leven van een slachtoffer geweest dat iemand iets zei over het ongezonde karakter van de destructieve partner. Maar zoals het bij ieder van ons werkt moet het werklijk besef in ons zelf groeien. En dan komt er een moment dat ze er met anderen over willen spreken. Vaak is het dan die ene vriend of vriendin of goede kennis tegen wie ze gaan praten over hun rare ervaringen. En als die vriend(in) er goed op reageert kan er in de spiegel gekeken worden en het besef groeien dat er echt iets mis is in het leven.

Dat groeiende besef initieert een proces van wakker worden dat meestal via een kronkelige weg resulteert in het zoeken van een professioneel klankbord. Op dat moment is het overigens nog helemaal geen uitgemaakte zaak dat iemand dan aan de relatie wil ontsnappen. Er zijn veel aspecten die dat besluit beïnvloeden zoals de mate van steun van buitenaf (een ontsnapping moet veilig zijn), financien , kinderen , huisvesting en de angst het alleen niet te kunnen redden.

De echte sprong wagen is niet makkelijk. De angst(en) worden sterker naarmate ze dichter bij het punt komen om er uit te stappen.  Angst en paniek zijn de factoren die het sterkst naar voren komen en alleen in goede banen geleid kunnen worden als er voldoende steunpunten zijn om die te uiten en te dempen.