Vrijheid is noodzakelijk

Dagelijks zijn we gevangen in een keten van acties en reacties.  Emoties en gevoelens drijven veel van onze acties en zo ook onze herinneringen. Niet zelden proberen we weer controle over de situatie te krijgen en daar zetten we ons denken bij in.

Fascinerend is om te putten uit een gedachtenwisseling tussen de Natuurkundige  David Bohm en Jiddu Krishnamurti waarin zij praten over de ’empty mind’. Alles is beweging, zo begint de uitwisseling, maar J.K stelt de vraag of er ook een leegte in onze ‘mind’ bestaat die zich onttrekt aan de causaliteit waarin we dagelijks gevangen zijn. J.K. zegt dat hij geen innerlijke conflicten kent en psychologisch in een volledige orde functioneert. Bohm voegt toe dat het einde van elk denkproces een paradox is en de volgende bron van conflict zal zijn. Het denken vertrekt uit een staat van verwarring (disorder) en eindigt in een nieuwe staat van verwarring (disorder). Hiermee schetst hij dus wederom de beperking van het denken. J.K. stelt dat ons denken wel degelijk een zekere mate van orde kan scheppen, wij dat ook zeker moeten nastreven, maar uiteindelijk de grens daarvan zullen ervaren. Er is dus altijd maar in beperkte mate orde te vestigen met ons denken.  J.K. krijg de vraag voorgelegd waarom we geen vrede zouden hebben met deze beperkte mate van orde. Dan komen we op een centraal punt in de lezingen van j.K. die zich afvraagt waarom we met een beperking zouden leven. Dat is toch geen vrijheid? Uiteraard staan ze samen op dat moment stil bij de vraag of het een ‘feit’ is dat we allemaal naar vrijheid streven. Ze zijn het er beide over eens dat dat het geval is. J.K. stelt dat het dagelijks leven ons lijden geeft en dat we daar aan willen ontsnappen, ieder van ons. Dat is een streven naar vrijheid.

Zo wordt de vraag die J.K. stelt steeds intrigerender. Is er iets dat zonder te bewegen beweegt? Iets dat zich onttrekt aan de oorzaak-gevolg reacties? We komen dat op een tweede thema waar J.K. het veel over heeft. Aan ons de taak om de ‘mind’ leeg te maken. Hoe verder we daar in gaan des te meer we een worden met de leegte, de onbewogen beweger , c.q. het universum. Het is voor ieder van ons voorstelbaar hoe geweldig het zou kunnen zijn als geen van ons met een innerlijk conflict leeft. Dat zou een punt zijn waarop we collectief van een staat van gevangenschap en beperkingen in een andere werkelijkheid tuimelen.